Marokoko hezkuntza sistema
Marokoar hezkuntza sistema, Mohamed VI. erregearen bultzadari esker, gaur egun erreforma prozesu baten barruan dago. Erreforma Charte proiektuan finkatuta geratu zen (1999ko azaroko Hezkuntza eta Formakuntza Gutun Nazionaleko proiektua), ondorengo egutegiarekin: 2000-2010 bitartean Hezkuntza eta Formazio Hamarkada Nazionala; 2002an Derrigorrezko Hezkuntza orokortu; 2003an 6 urterekin haurren eskolatzea hastea orokortu; 2004an Batxilergoa orokortu; 2006an Haur Hezkuntza orokortu; 2010an Unibertsitatea orokortu. Horiek hitzartutako datak badira ere, 6 urte dituzten haur guztiak eskolatzea eta Batxilergoa orokortzea atzeratu egin dira jada.
Erreforma horren bidez, batez ere, honako helburu hauek lortu nahi dira: Marokoko analfabetismo altua jaitsi, hezkuntza kalitatea igo, hezkuntzari dagokionez hiri eta landa eremuen artean nahiz gizon eta emakumezkoen artean dauden aldeak murriztu eta, hezkuntza pribatua garatu. Datuen arabera, lurralde honetako biztanleriaren % 55 analfabetoa da. Datuak are kezkagarriagoak dira gizonezko eta emakumezkoen eskolatze tasak aurrez aurre jartzen baditugu, edota hirietatik landa eremuetara dagoen aldeari so egiten badiogu. 2000. urtean UNESCOk bildu zituen datuen arabera, landa eremuko emakumezkoen %89 eta gizonezkoen % 61 analfabetoa da, eta hiri guneetan emakumezkoen % 49 eta gizonezkoen % 25. Analfabetismo altu horien arrazoietako bat landa eremuetako eskola kopuru urria da. Eremu horietan haurrek eskolara joateko hainbat eta hainbat kilometro oinez egin behar izaten dute sarri askotan; hori dela eta, ohikoa da eskolara joan beharrean haurrak gurasoei laguntzen geratzea, etxerako eskulanaren edota diru sarreren beharra bide.
Marokoar hezkuntza sistema islamiar legearen gainean eraikita dago. Jaungoikoarenganako fedea, nazioarenganako maitasuna eta monarkia konstituzionalaren errespetua ditu oinarritzat.
Marokon bi hezkuntza sistema daude: publikoa eta pribatua. Pribatuan ikasleriaren % 3 dabil, eta ikastetxe horietako gehienak gobernuaren menpe daude, eta publikoen antzeko ikasketa programak eta metodoak erabiltzen dituzte. Horiez gain, eskola frantsesak, espainolak eta abar ere badaude. Horiek, dagozkien lurraldeko programa jarraitzen badute ere, nahitaez arabiar hizkuntza eta kultura ikasgaiak eman behar dituzte.
Ikasketa ez unibertsitarioak hiru mailatan bereizten dira: Lehen Hezkuntza (6 maila, 6-12 urte bitartean), Bigarren Hezkuntza (3 maila, 12-15 urte bitartean), eta Batxilergoa (3 maila, 15-18 urte bitartean). Batxilergoaren ordez Lanbide Heziketa ikasteko aukera ere badago. Haur Hezkuntzari dagokionez, orain arte ez du presentzia handirik izan; hirietan orain hasi dira zabaltzen.
Haur Hezkuntza: arlo pribatuaren esku dago, eta 2-6 urte bitarteko haurrei begira. Zentro bakoitzeko buruek erabakitzen dituzte emango duten ikasketa programa eta irakasleek izan beharreko profila eta ikasketak. Garai honetan hasiko dira hizkiak ezagutzen, irakurtzen eta idazketa teknikak lantzen. Zentroek ez dute jangelarik; hala bada, ikastetxeko ordutegia, goizeko 8:30etik 12:00etara eta 14:00etatik 17:30era da. Asteazken, larunbat eta igandeetan ez dago eskolarik.
Eskola koranikoak: Korana baino ez da irakasten eta kasu gutxi batzuetan irakurketarekin eta idazketarekin hasten dira. 4 urterekin matrikulatu eta 7-8 urte dituztenerako Korana buruz jakitea espero da. Erabiltzen duten ikasketa metodologia errepikapenaren bitartez buruz ikastea da, azaldu edota jakin gabe zer esaten den edota esaten denaren inguruan hausnartu barik. Pertsona helduak ere joan daitezke ikastetxe horietara, eta kasu horietan ere ikasketa metodologia bera erabiltzen da. Tangerren, esaterako, hiru eskola koraniko garrantzitsu daude. Bertan urtero 10 ikasle hoberenei beka bat ematen zaie ikasketak jarraitzera Saudi Arabiara joateko eta etorkizun hurbilean iman bihurtzeko.
Lehen Hezkuntza: sei maila dira, 6 urterekin hasi eta 12 urtera arte. Maila batetik bestera automatikoki pasatzen da, ikasgaiak gainditu edo ez. Hala ere, Bigarren Hezkuntzara pasatzeko, haur guztiek azterketa global bat gainditu behar dute ekainean. Gainditzen ez dutenek hurrengo urtera arte itxaron behar dute. Herri edota hiri bakoitzeko haur guztientzat azterketa bera izaten da, eta azterketa horren mamia herri edo hiriko irakasle guztien artean erabakitzen da. Zentro bakoitzak bere proposamena egiten dio barrutiko ikuskariari eta horrek Barrutiko Ordezkaritzara bidali ostean, han erabakitzen da zein galdera egin zehazki. Azterketa hori haurren gehiengoak gainditzen badu ere, gainditzen ez dutenek hiru urteko epea dute horretarako. Orduan ere gainditzen ez badute, Lanbide Heziketara bideratzen dira.
Badaude beste zentro mota batzuk ere, esate baterako "Muley Sliman" Tangerren, non bi urteren buruan oinarrizko jakintzagaiak eta islamaren inguruko gaiak baino ez diren eskaintzen. Lehen Hezkuntzako asteko ordutegia 30 ordukoa da, astelehenetik larunbatera. Liburuak gurasoek erosi behar izaten dituzte, baina ostean gobernuak diru laguntzak ematen ditu.
Bigarren hizkuntza salbu, ikasgai guztiak arabiera klasikoan ematen dira. Lehen Hezkuntzako 3. mailan frantsesez idazten, irakurtzen eta hitz egiten ikasten hasten dira, Marokoko bigarren hizkuntza ofiziala baita.
Gela bakoitzeko haur kopurua aldatu egiten da auzotik auzora eta herritik herrira, baina hirietan ohikoa da gela berean 40 ikasletik gora izatea.
Bigarren Hezkuntza: hiru maila dira, 12 urtetik 15 urtera bitartean. Lehen Hezkuntzan legez, hemen ere, maila batetik bestera automatikoki igarotzen da, eta Batxilergoan matrikulatzeko azterketa bat gainditu behar dute. Azterketa horretara aurkezteko 18 urte edo gutxiago izan behar dira. Hori ez bada kasua, edota hiru aldiz azterketa froga egin eta gainditzen ez badute, Lanbide Heziketara bideratzen da ikaslea.
Bigarren Hezkuntzan ere astean 30 orduko ikas-ordutegia dute, astelehenetik larunbatera; liburuak beraiek erosi behar dituzte (nahiz eta gobernuak ostean diru laguntzak eman). Ikasgela bakoitzean 20-45 ikasle inguru egon daitezke. Ikasgai guztiak -bigarren hizkuntza salbu- arabiera klasikoan ematen dira. Hala ere, kasu honetan, ikasmaterialak ordaintzeko bekak lortzeko aukera dago, eta landa eremuko ikasleen kasuan, hirietako barnetegietara ikastera joateko.
Batxilergoa: hiru maila dira, 15-18 urte bitartean egiten direnak. Lehenengo mailan, frantsesaz gain, beste hizkuntza berri bat ikasten hasten dira: gaztelania, ingelesa, alemana edo italiera. Bi adar daude:
1. Orokorra: Letrak, Zientzia Esperimentalak eta Zientzia Zehatzak.
2. Teknikoa: Ingeniaritza Ekonomikoa, Mekanika, Elektronika, Kimika eta Nekazaritza.
Kasu honetan ere, Unibertsitatera joateko azterketa bat gainditu behar da.
Zenbait ohar: Marokon ez da existitzen irakasle tutorearen lana, eta ikasle ordezkariek ez dute eginkizun zehatzik edota pisurik. Ziklo bakoitzaren bukaeran, haur bakoitzarekin orientatzaile batek hitz egiten du bere ikasketak nondik bideratu aholkatzeko. Ebaluazio txostenetan (ikasturteko bi edo hiru), azken azterketako nota baino ez da agertzen, hori baita ebaluatuko duten gauza bakarra. Irakasle eta ikasleen artean ez dago apenas komunikaziorik, irakasleak, oro har, eskola ematera mugatzen baitira. Gurasoak ere oso gutxitan joaten dira zentrora, eta agertzen direnean, normalean, ikasleak gauza gogorren bat egin duelako da. Hezkuntza sistemari ez zaio garrantzirik ematen eta irakasleen lana ez da aintzat harten. Ez dago talde lanak egiteko ohiturarik, ez eta irakasleen arteko koordinaziorik ere. Bai irakasleek, bai ikasleek oso baliabide material gutxi dituzte. Ikasketa metodologia zabalduena memorizazioa da.
Gogoan izan, beraz!
1. Marokon analfabetismo tasa altua dago, bereziki landa eremuan eta emakumezkoen artean.
2. Arabiera klasikoan irakasten dira ikasgai guztiak. Administrazioko hizkuntza da, ez kalekoa.
3. Haur Hezkuntza oso haur gutxik egiten dute; beraz, 6-7 urte arte eskolatu gabe daude gehienak.
4. Eskola koranikora joan diren haurrek erlijioa dute beraien hezkuntzan oinarri. Memorizazioa da ordura arte izan duten ikas sistema bakarra.
5. Lehen eta Bigarren Hezkuntzan eta Batxilergoan mailak automatikoki -ikasgaiak gainditu edo ez- pasatzen dira, horrek dituen ondorioekin. Ziklo bakoitzaren bukaeran hurrengo ziklora pasatzeko azterketa global bat egiten da. Guretzat interesgarria litzateke jakitea ziklo bakoitzaren bukaeran egiten den azterketa horietan zein gai eskatzen dituzten. Horrela, ziklo bakoitzaren bukaeran zein maila izan beharko luketen jakingo genuke eta horren aurrean neurriak hartu ahal izango genituzke.
6. Lehen Hezkuntzako 3. mailan frantsesa eta Batxilergoko 1. mailan gaztelania, ingelesa, alemana edota italiera ikasten hasiko dira.
7. Memorizazioa da ikas sistema zabalduena.
8. Talde lanak egiteko ohiturarik ez dago.
9. Irakasleen eta ikasleen artean apenas dago harremanik.
10. Gurasoek ikastetxetik pasatzeko ohiturarik ez dute.
11. Ez da hezkuntzan sinesten.
Euskararen eta arabiera klasikoaren arteko desberdintasun nabarienak
Ezer baino lehen, gogoan izan behar dugu, gure ikastetxera datozen haur marokoarrek nahiz haien gurasoek ez dutela zertan arabiera klasikoa jakin, ikastetxeko eta administrazioko hizkuntza baino ez baita. Marokon hainbat hizkuntza daude, batzuk arabieraren dialektotzat hartzen direnak (Dariya, Djebli, Arubi, Bedui, Hassani...), eta beste batzuk Tamazight hizkuntza edota honen dialektotzat (Tarifit, Tamazight, Tachelhit...). Hala ere, denak alfabetatzen dira arabiera klasikoz, eta arrazoi hori bide jo dut hizkuntza horren eta euskararen arteko zenbait desberdintasun aipatzera.
Bestalde, argi gera bedi konparaketa hau konparaketa umil bat dela eta praktikotasunari begira egina baino ez dagoela. Hau da, gogoan izan beharreko zenbait datu interesgarri baino ez dira emango, zehaztasunek luze joko bailukete eta azterketa sakona eskatuko bailukete.
Irakurleen txokoa
* Ondarroako Txomin Agirre ikastetxekoak gara. Gure zentroan adin guztietako hainbat etorkin daude. Urteak pasa ahala, konturatu gara arabiar hizkuntzan alfabetatutako haur gehienek hasieratik logopedia saio egoki bat ez badute jasotzen, urteak aurrera joan arren, idatzizkoan ez dutela ongi menperatzen arabiar alfabetoan existitzen ez diren fonemak eta euskaraz exisitzen direnak bereiztea. Esaterako /r/ eta /rr/, /i/ eta /e/, /o/ eta /u/... Hori dela eta, Murtzian (arabiarretik gaztelaniarako jauzi fonetikoa hasieratik menperatzeko) edota Katalunian (arabiarretik katalanerako jauzi fonetikoa menperatzeko) jada egina duten legez, guk ere euskarari begirako material logopediko umil bat sortzea erabaki dugu. Oraindik hasi berriak baino ez gara. Hori dela eta, norbait kontu honetan interesatuta balego, zerbait egina balu, elkarlanean aritu nahiko balu edota adituren batek bere aholkuak nahiz laguntza eman ahalko baligu, biziki eskertuko genuke.
idazkaritza@txominagirre.org
* Bilbo Handiko A ereduko ikastetxe batean lan egiten dut. Gure ikastetxea ikasle etorkinez josia dago eta Eusko Jaurlaritzatik diru laguntzak jasotzen baditugu ere, laguntza horien koordinazio falta izugarria dagoela iruditzen zait. Esate baterako, maiatzean Hezkuntza Sailekoei ikastetxean ditugun etorkinen eta horien gabezi akademikoen (bereziki linguistikoen) zerrenda eta balorazioa bidali behar izan genien diru laguntzok lortzeko. Baina, zer gertatzen da urtarrilean datozenekin? Eta gainera, gure zentroan, behintzat, etorkin askoren arazoa ez da mugatzen linguistikora; kasu batzuetan haur horiek gorreria puntu bat dute, ikusmen arazoak... Beraz, ikasturtean zehar datozen haur horiekin zer? Ikasturte barruan badatoz, ez dugu laguntza handirik, hori "pasa la bola" edota "sálvese quien pueda" bihurtzen da. Nik uste dut, laguntza horiek eskatu eta lortzeko, ikasturtean zehar ere beste deialdi bat egon beharko lukeela,. Bestela, askotan, bat-batean etorkinak etorri, eta aurretik emaniko laguntzak ezer gutxian geratzen dira.
M.G.
Txoko hau zeurea duzu, irakurle.
Egin galderak edo bidali erantzunak helbide hauetara:
itziaramayo@msn.com edo aldizkaria@hikhasi.eus
Zure izena edo ikastetxearen izenarekin batera, helbide elektronikoa jartzea eskatzen dizugu, erantzuna emateko zurekin zuzenean harremanetan jar dadin nahi duen oro.
Harremanetarako bide berri honekin, dauzkagun kezkak denon artean eta elkarri gure esperientziak kontatuz bidera ditzakegu. Anima zaitez!•
Erreforma horren bidez, batez ere, honako helburu hauek lortu nahi dira: Marokoko analfabetismo altua jaitsi, hezkuntza kalitatea igo, hezkuntzari dagokionez hiri eta landa eremuen artean nahiz gizon eta emakumezkoen artean dauden aldeak murriztu eta, hezkuntza pribatua garatu. Datuen arabera, lurralde honetako biztanleriaren % 55 analfabetoa da. Datuak are kezkagarriagoak dira gizonezko eta emakumezkoen eskolatze tasak aurrez aurre jartzen baditugu, edota hirietatik landa eremuetara dagoen aldeari so egiten badiogu. 2000. urtean UNESCOk bildu zituen datuen arabera, landa eremuko emakumezkoen %89 eta gizonezkoen % 61 analfabetoa da, eta hiri guneetan emakumezkoen % 49 eta gizonezkoen % 25. Analfabetismo altu horien arrazoietako bat landa eremuetako eskola kopuru urria da. Eremu horietan haurrek eskolara joateko hainbat eta hainbat kilometro oinez egin behar izaten dute sarri askotan; hori dela eta, ohikoa da eskolara joan beharrean haurrak gurasoei laguntzen geratzea, etxerako eskulanaren edota diru sarreren beharra bide.
Marokoar hezkuntza sistema islamiar legearen gainean eraikita dago. Jaungoikoarenganako fedea, nazioarenganako maitasuna eta monarkia konstituzionalaren errespetua ditu oinarritzat.
Marokon bi hezkuntza sistema daude: publikoa eta pribatua. Pribatuan ikasleriaren % 3 dabil, eta ikastetxe horietako gehienak gobernuaren menpe daude, eta publikoen antzeko ikasketa programak eta metodoak erabiltzen dituzte. Horiez gain, eskola frantsesak, espainolak eta abar ere badaude. Horiek, dagozkien lurraldeko programa jarraitzen badute ere, nahitaez arabiar hizkuntza eta kultura ikasgaiak eman behar dituzte.
Ikasketa ez unibertsitarioak hiru mailatan bereizten dira: Lehen Hezkuntza (6 maila, 6-12 urte bitartean), Bigarren Hezkuntza (3 maila, 12-15 urte bitartean), eta Batxilergoa (3 maila, 15-18 urte bitartean). Batxilergoaren ordez Lanbide Heziketa ikasteko aukera ere badago. Haur Hezkuntzari dagokionez, orain arte ez du presentzia handirik izan; hirietan orain hasi dira zabaltzen.
Haur Hezkuntza: arlo pribatuaren esku dago, eta 2-6 urte bitarteko haurrei begira. Zentro bakoitzeko buruek erabakitzen dituzte emango duten ikasketa programa eta irakasleek izan beharreko profila eta ikasketak. Garai honetan hasiko dira hizkiak ezagutzen, irakurtzen eta idazketa teknikak lantzen. Zentroek ez dute jangelarik; hala bada, ikastetxeko ordutegia, goizeko 8:30etik 12:00etara eta 14:00etatik 17:30era da. Asteazken, larunbat eta igandeetan ez dago eskolarik.
Eskola koranikoak: Korana baino ez da irakasten eta kasu gutxi batzuetan irakurketarekin eta idazketarekin hasten dira. 4 urterekin matrikulatu eta 7-8 urte dituztenerako Korana buruz jakitea espero da. Erabiltzen duten ikasketa metodologia errepikapenaren bitartez buruz ikastea da, azaldu edota jakin gabe zer esaten den edota esaten denaren inguruan hausnartu barik. Pertsona helduak ere joan daitezke ikastetxe horietara, eta kasu horietan ere ikasketa metodologia bera erabiltzen da. Tangerren, esaterako, hiru eskola koraniko garrantzitsu daude. Bertan urtero 10 ikasle hoberenei beka bat ematen zaie ikasketak jarraitzera Saudi Arabiara joateko eta etorkizun hurbilean iman bihurtzeko.
Lehen Hezkuntza: sei maila dira, 6 urterekin hasi eta 12 urtera arte. Maila batetik bestera automatikoki pasatzen da, ikasgaiak gainditu edo ez. Hala ere, Bigarren Hezkuntzara pasatzeko, haur guztiek azterketa global bat gainditu behar dute ekainean. Gainditzen ez dutenek hurrengo urtera arte itxaron behar dute. Herri edota hiri bakoitzeko haur guztientzat azterketa bera izaten da, eta azterketa horren mamia herri edo hiriko irakasle guztien artean erabakitzen da. Zentro bakoitzak bere proposamena egiten dio barrutiko ikuskariari eta horrek Barrutiko Ordezkaritzara bidali ostean, han erabakitzen da zein galdera egin zehazki. Azterketa hori haurren gehiengoak gainditzen badu ere, gainditzen ez dutenek hiru urteko epea dute horretarako. Orduan ere gainditzen ez badute, Lanbide Heziketara bideratzen dira.
Badaude beste zentro mota batzuk ere, esate baterako "Muley Sliman" Tangerren, non bi urteren buruan oinarrizko jakintzagaiak eta islamaren inguruko gaiak baino ez diren eskaintzen. Lehen Hezkuntzako asteko ordutegia 30 ordukoa da, astelehenetik larunbatera. Liburuak gurasoek erosi behar izaten dituzte, baina ostean gobernuak diru laguntzak ematen ditu.
Bigarren hizkuntza salbu, ikasgai guztiak arabiera klasikoan ematen dira. Lehen Hezkuntzako 3. mailan frantsesez idazten, irakurtzen eta hitz egiten ikasten hasten dira, Marokoko bigarren hizkuntza ofiziala baita.
Gela bakoitzeko haur kopurua aldatu egiten da auzotik auzora eta herritik herrira, baina hirietan ohikoa da gela berean 40 ikasletik gora izatea.
Bigarren Hezkuntza: hiru maila dira, 12 urtetik 15 urtera bitartean. Lehen Hezkuntzan legez, hemen ere, maila batetik bestera automatikoki igarotzen da, eta Batxilergoan matrikulatzeko azterketa bat gainditu behar dute. Azterketa horretara aurkezteko 18 urte edo gutxiago izan behar dira. Hori ez bada kasua, edota hiru aldiz azterketa froga egin eta gainditzen ez badute, Lanbide Heziketara bideratzen da ikaslea.
Bigarren Hezkuntzan ere astean 30 orduko ikas-ordutegia dute, astelehenetik larunbatera; liburuak beraiek erosi behar dituzte (nahiz eta gobernuak ostean diru laguntzak eman). Ikasgela bakoitzean 20-45 ikasle inguru egon daitezke. Ikasgai guztiak -bigarren hizkuntza salbu- arabiera klasikoan ematen dira. Hala ere, kasu honetan, ikasmaterialak ordaintzeko bekak lortzeko aukera dago, eta landa eremuko ikasleen kasuan, hirietako barnetegietara ikastera joateko.
Batxilergoa: hiru maila dira, 15-18 urte bitartean egiten direnak. Lehenengo mailan, frantsesaz gain, beste hizkuntza berri bat ikasten hasten dira: gaztelania, ingelesa, alemana edo italiera. Bi adar daude:
1. Orokorra: Letrak, Zientzia Esperimentalak eta Zientzia Zehatzak.
2. Teknikoa: Ingeniaritza Ekonomikoa, Mekanika, Elektronika, Kimika eta Nekazaritza.
Kasu honetan ere, Unibertsitatera joateko azterketa bat gainditu behar da.
Zenbait ohar: Marokon ez da existitzen irakasle tutorearen lana, eta ikasle ordezkariek ez dute eginkizun zehatzik edota pisurik. Ziklo bakoitzaren bukaeran, haur bakoitzarekin orientatzaile batek hitz egiten du bere ikasketak nondik bideratu aholkatzeko. Ebaluazio txostenetan (ikasturteko bi edo hiru), azken azterketako nota baino ez da agertzen, hori baita ebaluatuko duten gauza bakarra. Irakasle eta ikasleen artean ez dago apenas komunikaziorik, irakasleak, oro har, eskola ematera mugatzen baitira. Gurasoak ere oso gutxitan joaten dira zentrora, eta agertzen direnean, normalean, ikasleak gauza gogorren bat egin duelako da. Hezkuntza sistemari ez zaio garrantzirik ematen eta irakasleen lana ez da aintzat harten. Ez dago talde lanak egiteko ohiturarik, ez eta irakasleen arteko koordinaziorik ere. Bai irakasleek, bai ikasleek oso baliabide material gutxi dituzte. Ikasketa metodologia zabalduena memorizazioa da.
Gogoan izan, beraz!
1. Marokon analfabetismo tasa altua dago, bereziki landa eremuan eta emakumezkoen artean.
2. Arabiera klasikoan irakasten dira ikasgai guztiak. Administrazioko hizkuntza da, ez kalekoa.
3. Haur Hezkuntza oso haur gutxik egiten dute; beraz, 6-7 urte arte eskolatu gabe daude gehienak.
4. Eskola koranikora joan diren haurrek erlijioa dute beraien hezkuntzan oinarri. Memorizazioa da ordura arte izan duten ikas sistema bakarra.
5. Lehen eta Bigarren Hezkuntzan eta Batxilergoan mailak automatikoki -ikasgaiak gainditu edo ez- pasatzen dira, horrek dituen ondorioekin. Ziklo bakoitzaren bukaeran hurrengo ziklora pasatzeko azterketa global bat egiten da. Guretzat interesgarria litzateke jakitea ziklo bakoitzaren bukaeran egiten den azterketa horietan zein gai eskatzen dituzten. Horrela, ziklo bakoitzaren bukaeran zein maila izan beharko luketen jakingo genuke eta horren aurrean neurriak hartu ahal izango genituzke.
6. Lehen Hezkuntzako 3. mailan frantsesa eta Batxilergoko 1. mailan gaztelania, ingelesa, alemana edota italiera ikasten hasiko dira.
7. Memorizazioa da ikas sistema zabalduena.
8. Talde lanak egiteko ohiturarik ez dago.
9. Irakasleen eta ikasleen artean apenas dago harremanik.
10. Gurasoek ikastetxetik pasatzeko ohiturarik ez dute.
11. Ez da hezkuntzan sinesten.
Euskararen eta arabiera klasikoaren arteko desberdintasun nabarienak
Ezer baino lehen, gogoan izan behar dugu, gure ikastetxera datozen haur marokoarrek nahiz haien gurasoek ez dutela zertan arabiera klasikoa jakin, ikastetxeko eta administrazioko hizkuntza baino ez baita. Marokon hainbat hizkuntza daude, batzuk arabieraren dialektotzat hartzen direnak (Dariya, Djebli, Arubi, Bedui, Hassani...), eta beste batzuk Tamazight hizkuntza edota honen dialektotzat (Tarifit, Tamazight, Tachelhit...). Hala ere, denak alfabetatzen dira arabiera klasikoz, eta arrazoi hori bide jo dut hizkuntza horren eta euskararen arteko zenbait desberdintasun aipatzera.
Bestalde, argi gera bedi konparaketa hau konparaketa umil bat dela eta praktikotasunari begira egina baino ez dagoela. Hau da, gogoan izan beharreko zenbait datu interesgarri baino ez dira emango, zehaztasunek luze joko bailukete eta azterketa sakona eskatuko bailukete.
Irakurleen txokoa
* Ondarroako Txomin Agirre ikastetxekoak gara. Gure zentroan adin guztietako hainbat etorkin daude. Urteak pasa ahala, konturatu gara arabiar hizkuntzan alfabetatutako haur gehienek hasieratik logopedia saio egoki bat ez badute jasotzen, urteak aurrera joan arren, idatzizkoan ez dutela ongi menperatzen arabiar alfabetoan existitzen ez diren fonemak eta euskaraz exisitzen direnak bereiztea. Esaterako /r/ eta /rr/, /i/ eta /e/, /o/ eta /u/... Hori dela eta, Murtzian (arabiarretik gaztelaniarako jauzi fonetikoa hasieratik menperatzeko) edota Katalunian (arabiarretik katalanerako jauzi fonetikoa menperatzeko) jada egina duten legez, guk ere euskarari begirako material logopediko umil bat sortzea erabaki dugu. Oraindik hasi berriak baino ez gara. Hori dela eta, norbait kontu honetan interesatuta balego, zerbait egina balu, elkarlanean aritu nahiko balu edota adituren batek bere aholkuak nahiz laguntza eman ahalko baligu, biziki eskertuko genuke.
idazkaritza@txominagirre.org
* Bilbo Handiko A ereduko ikastetxe batean lan egiten dut. Gure ikastetxea ikasle etorkinez josia dago eta Eusko Jaurlaritzatik diru laguntzak jasotzen baditugu ere, laguntza horien koordinazio falta izugarria dagoela iruditzen zait. Esate baterako, maiatzean Hezkuntza Sailekoei ikastetxean ditugun etorkinen eta horien gabezi akademikoen (bereziki linguistikoen) zerrenda eta balorazioa bidali behar izan genien diru laguntzok lortzeko. Baina, zer gertatzen da urtarrilean datozenekin? Eta gainera, gure zentroan, behintzat, etorkin askoren arazoa ez da mugatzen linguistikora; kasu batzuetan haur horiek gorreria puntu bat dute, ikusmen arazoak... Beraz, ikasturtean zehar datozen haur horiekin zer? Ikasturte barruan badatoz, ez dugu laguntza handirik, hori "pasa la bola" edota "sálvese quien pueda" bihurtzen da. Nik uste dut, laguntza horiek eskatu eta lortzeko, ikasturtean zehar ere beste deialdi bat egon beharko lukeela,. Bestela, askotan, bat-batean etorkinak etorri, eta aurretik emaniko laguntzak ezer gutxian geratzen dira.
M.G.
Txoko hau zeurea duzu, irakurle.
Egin galderak edo bidali erantzunak helbide hauetara:
itziaramayo@msn.com edo aldizkaria@hikhasi.eus
Zure izena edo ikastetxearen izenarekin batera, helbide elektronikoa jartzea eskatzen dizugu, erantzuna emateko zurekin zuzenean harremanetan jar dadin nahi duen oro.
Harremanetarako bide berri honekin, dauzkagun kezkak denon artean eta elkarri gure esperientziak kontatuz bidera ditzakegu. Anima zaitez!•
